
Over ongeveer vier weken komen mijn schoonzus, zwager en twee neefjes vanuit Israël een paar weken naar Nederland. Te laat om Sinterklaas en Zwarte Piet te ontmoeten, zou je denken. Maar ik zie het, als Piet met Surinaams bloed, als een goed excuus om te laat terug te keren naar Spanje en hen alsnog met cadeautjes te ontvangen.
Als zoon van een Surinaamse moeder heb ik goede herinneringen aan onze Sinterklaasvieringen. Mijn vader kwam regelmatig verkleed als Sinterklaas met een grote zak cadeautjes de woonkamer binnen. Nooit heb ik gedacht dat mijn moeder dan wel Zwarte Piet zou zijn. Ook niet als grapje. Zet een gemiddelde Zwarte Piet naast mijn donkere moeder en ik zie veel meer verschillen dan overeenkomsten. Felrode lippen. Ze zou het verschrikkelijk vinden. En gelukkig draagt ze ook niet zo’n gek petje met een veer.
Het schijnt nogal een dingetje te zijn, de kleur van de assistent van Sinterklaas. De term ‘zwartepietendiscussie’ is in ons woordenboek terechtgekomen. Was er maar sprake van een discussie, denk ik ieder jaar. Termen als ‘roeptoeteren’, ‘janken’ en ‘aanstellen’ komen wat mij betreft meer in de buurt van die zogenaamde zwartepietendiscussie. Het aantal agenten en ME-busjes rondom de recente intocht van de Sint in Den Haag is een nieuw dieptepunt die aan de lijst kan worden toegevoegd.
Ik mis een stukje Hollandse nuchterheid. Of het nu gaat om homoseksualiteit, abortus of Zwarte Piet, voortdurend zijn emoties in het debat leidend en wordt een kleine minderheid met een extreem standpunt uitvergroot. Ik vind het schrijnend om ervaringsverhalen te lezen van donkere mensen die racistisch zijn bejegend vanwege hun huidskleur. Maar zouden de échte racisten echt minder racistisch worden wanneer de roetveegpiet in iedere stad of dorp is geïntroduceerd?
Onlangs was voetballer Ahmad Mendes Moreira in het nieuws, omdat hij tijdens een voetbalwedstrijd slachtoffer was van racistische spreekkoren en apengeluiden. Toevallig speelt Moreira bij mijn favoriete voetbalclub Excelsior. Vergeten wordt dat, voordat de ‘zwartepietendiscussie’ bestond, rondom de velden al apengeluiden werden gemaakt. Als amateurvoetballer heb ik dat ook een keer meegemaakt in het Zeeuwse dorp Stavenisse. En de donkere keeper Stanley Menzo kreeg er 30 jaar geleden al mee te maken.
Wat mij vroeger zo kwaad maakte aan racisme-incidenten in de voetbalwereld, was dat het niet of nauwelijks serieus wordt meegenomen. Het fanatisme waarmee mensen de zwartepietendiscussie aangaan, ontbrak totaal na apengeluiden in voetbalstadions. Eén van mijn grootste ergernissen aan het gedoe rondom Zwarte Piet is dat het échte racisme naar de achtergrond verdwijnt. Dankzij de heldhaftige opstelling van Mendes Moreira is het racisme-incident in heel Nederland besproken en slaan invloedrijke personen uit de voetbalwereld eindelijk met de vuist op tafel.
Ik ben heel benieuwd wat Mendes Moreira van Zwarte Piet vindt. Drie van de tien Surinaamse ondervraagden (30 procent) en vier van de tien Antilliaanse (40 procent) is van mening dat Piet zwart mag blijven, blijkt uit onderzoek van EenVandaag. Op de Antillen is de kleur van Piet minder een probleem omdat het ‘nu eenmaal bij de traditie hoort’. Van alle ondervraagden in ons land vindt in totaal 71 procent dat het uiterlijk van Zwarte Piet niet aangepast hoeft te worden. Met deze statistieken in het achterhoofd zie ik geen enkele reden om voor een kleine, drammerige minderheid te buigen. Een minderheid die propaganda en halve waarheden inzet om tegenstanders zwart te maken.
Je zou kunnen zeggen: maar die boodschap blijft toch hetzelfde als Piet roetvegen of een andere kleur krijgt? Aanvoerders (onder andere Quinsy Gario, Sylvana Simons en Kick Out Zwarte Piet) van het kamp van de anti-Zwarte Pieten hebben ervoor gezorgd dat ik tegenstanders geen compromis in de vorm van roetvegen gun. Wie polariseert verdient geen aanpassing, maar de roe. En wie garandeert mij dat men met roetvegen genoegen neemt? Met fundamentalisten valt niet te onderhandelen. Ik vrees voor een hellend vlak (inmiddels staat ook Sinterklaas ter discussie).
Wat zou het mooi zijn als de tegenstanders van Zwarte Piet dit kinderfeest met rust laten en vertrouwen op de geschiedenis, die aantoont dat tradities min of meer vanzelf veranderen. In plaats van protesteren bij de intocht van Sint en Piet, doen zij er verstandig aan om hun protest te verplaatsen naar Zeist: de thuisbasis van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB). Want het is te gek voor woorden dat er in 2019 apengeluiden vanaf de tribune klinken als een zwarte voetballer aan de bal is.
Als ik Sinterklaas was, zou ik deze idioten meenemen in de zak naar Spanje. Daar hebben ze een jaar lang de kans om hun zonden te overdenken en te biechten. Zij zijn hét probleem en niet een onschuldige vader die met zijn familie een gezellige avond wil beleven.