Met stijgende verbazing zie en lees ik dat duizenden ‘kleurgenoten’ in Nederland de straat opgaan om deel te nemen aan anti-racismedemonstraties. Die verbazing deelt iemand die mij het volgende appje stuurde: ‘Ik had altijd het idee dat we daar in Nederland al voorbij waren.’ Is Nederland racistischer dan we denken?

Het was zaterdagmiddag. Zo’n 15 jaar geleden. In het geel-zwarte tenue van mijn toenmalige voetbalclub Tholense Boys speelden we een uitwedstrijd in een troosteloos Zeeuws dorp. De wedstrijd was nog maar net begonnen. Tot mijn stomme verbazing lag ik opeens languit op de grond. Onderuit getrapt door de tegenstander. Hij greep zijn kans omdat de bal en de scheidsrechter uit het zicht waren. ‘Smerige stinkneger!’, voegde hij eraan toe. En dit tafereel herhaalde zich nog een paar keer die wedstrijd.

Kijkend naar de anti-racismedemonstraties in binnen- en buitenland vraag ik mij af of die kerel wel of niet écht een racist is. Ik heb een donkerbruin vermoeden dat hij een reden zocht om mij uit de wedstrijd te halen. Als ik hetzelfde lichaamsformaat had als Hollebolle Gijs had hij mij ‘smerige stinkbolle’ genoemd. En als ik mijn lenzen had thuisgelaten en in plaats daarvan met een bril het veld opging, kreeg ik mogelijk ‘brillenjood’ naar mijn hoofd geslingerd. Achteraf had ik mij moeten concentreren op de wedstrijd, maar in plaats daarvan liet ik mij meeslepen door mijn emoties.

Ik herinner mij dat er ook heel wat opmerkingen zijn gemaakt over mijn huidskleur toen ik als brugpieper naar de middelbare school ging. Waren die grappenmakers, die iedere zondag keurig naar de kerk gingen, racisten? Volgens mij was het onderdeel van een ‘spel’ om uit te testen hoe ik hierop zou reageren. Ik besloot al snel om er zelf grappen over te maken. Nadat meneer Simons, leraar Nederlands, vertelde dat hij behoorlijk bruin was geworden omdat hij op skivakantie is geweest, liet ik weten dat ik iedere maand op skivakantie ga. De angel was eruit.

We leven in een tijd dat grappen maken over homo’s, vrouwen en zwarten steeds minder wordt geaccepteerd. Verschijn je in een pruik op tv om te doen alsof je bent overgestapt naar het andere geslacht? Een dag later roept de minister van Emancipatie je op het matje. Een carnavalsliedje over Sylvana Simons? Nog diezelfde dag schuift ze aan bij een talkshowtafel om duidelijk te maken dat Nederland een racistisch land is.

Een jaar geleden ontstond in het hele land ophef omdat een voetballer van Excelsior huilend het veld afliep, omdat honderden supporters oerwoudgeluiden maakten. De steun die Mendes Moreira kreeg was overweldigend. Nederland stond massaal op tegen racisme. Zo racistisch is ons landje dus niet. En ook vraag ik mij nog altijd af of de meeste supporters die zich misdroegen échte racisten zijn. Stoer doen tegenover je vrienden en de tegenstander uit de wedstrijd halen, spelen ook een rol. Net als bij die voetballer die mij onderuit schoffelde.

Wordt een Amerikaanse cultuurstrijd naar ons land overgehaald? En maken links-extremistische groepjes zoals Knock Out Zwarte Piet misbruik van een nieuwe beweging om een half jaar voor het Sinterklaasfeest al van zich te laten horen? In hoeverre zijn ‘racisten’ in Nederland echt racistisch, of worden hun opmerkingen uitvergroot? Wie de anti-racismedemonstraties in Nederland wil duiden, zou ook op deze vragen antwoord moeten geven.