Een voetbaltrainer kan niet meer dan elf spelers het veld opsturen. Wie niet tot die elf spelers behoort, valt buiten de boot. Een plekje op de bank of de tribune is het gevolg. Meekijken vanaf de tweede rang. Ook in de christelijke wereld zitten veel mensen op de bank of de tribune: tweederangschristenen.

Totdat ik mijn vrouw Neline leerde kennen ging ik iedere zondag naar een evangelische kerk en zij naar een hervormde kerk. Al snel kregen we een weekendrelatie. De ene week zongen we klappend opwekkingsliederen onder begeleiding van een muziekband. De andere week zongen we psalmen onder begeleiding van een organist. Het is duidelijk: we komen uit twee verschillende kerkstromingen. De pessimist zal zeggen: ‘Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen.’ De optimist zal beweren: ‘Twee geloven op één kussen, daar is de Heilige Geest aan het klussen.’

Terwijl de Heilige Geest in onze relatie aan het klussen was, zijn Neline en ik regelmatig gevraagd naar onze mening over een in christelijk Nederland gevoelig onderwerp: de doop. In mijn evangelische kerk werd de volwassendoop gehanteerd. Wie heeft besloten de rest van zijn of haar leven Jezus te volgen wordt op eigen initiatief gedoopt. Kortom, eerst geloof en dan doop. In de kerk waarin Neline is grootgebracht denkt men precies andersom: eerst doop, dan geloof. Daar is de kinderdoop gebruikelijk. Gods beloften gelden ook voor kinderen en de kinderdoop is een mooi symbool om dat te bekrachtigen.

Koffie schenken en bejaarden ophalen

In één van de grootste evangelische kerken van ons land ligt bij de ingang een boekje met mensen die het ‘gezicht’ van de kerk vormen. Kerkleiders, muzikanten, kinderwerkers etc. Wie zich niet als volwassene laat dopen, maar wel bij deze gemeente wil horen zal met zijn of haar gezicht niet in dat boekje terechtkomen. Dan zal je genoegen moeten nemen met een plaats om de ‘bank’ of de ‘tribune’. Taken als koffie inschenken of bejaarden ophalen blijven dan over. Tenzij je je laat dopen. Sommige mensen die met de kinderdoop opgegroeid en bij deze kerk willen horen, gaan uiteindelijk tóch kopje onder. De prijs voor een leven als tweederangschristen is te hoog.

Als het gaat over de doop heerst er in de evangelische wereld vaak een VOC-mentaliteit. Ik herinner mij een ongemakkelijk gesprek tussen een evangelische broeder uit mijn voormalige kerk. Hij had blijkbaar opgevangen dat Neline als kind is gedoopt en op latere leeftijd geloofsbelijdenis heeft gedaan. De beste man veranderde in een radicale evangelist die mijn vrouw behandelde als een afgedwaalde heiden die op weg is naar het eeuwig verderf. In de e-mail die hij later stuurde maakte hij duidelijk dat volwassendoop noodzakelijk zou zijn om het koninkrijk van God binnen te gaan. De e-mail kwam terecht bij ‘verwijderde items’. Tot in eeuwigheid.

Die VOC-mentaliteit is helaas ook in traditionele kerken te vinden. Zo schreef mijn collega Patrick Simons onlangs over een opvallende doopkwestie op Urk. Een evangelist doopte een volwassene in het IJsselmeer. Voor een dominee, aanhanger van de kinderdoop, was dit de laatste druppel die het doopvont deed overlopen. Hij trok de stoute schoenen aan en stapte naar het bestuur van de school waar deze man lesgeeft. Gevolg: de docent is tijdelijk gedegradeerd tot onderwijsassistent.

Een ijskoude douche of een warm bad?

Inmiddels kies ik al jaren voor de veilige route als het hierover gaat: zwijgen. Als ik op die manier een onveilig gevoel kan ontlopen, doe ik dat graag. Ten diepste wil niemand zich afgewezen voelen door een ander. Ik ook niet. Toch gaat daar verandering in komen. Mijn vrouw en ik hebben ons de afgelopen jaren in de kinder- en volwassendoop verdiept. Inmiddels zijn we ervan overtuigd dat één van de twee betere argumenten heeft. Kunnen we dan weer een ijskoude e-mail van een medechristen verwachten of kunnen we écht ervaren dat we onderdeel zijn van een warm bad, zoals in bijna iedere kerk wordt beweerd?

Een jaar of vijf geleden hield ik mijn adem in. Niet omdat ik werd gedoopt, maar omdat in de hervormde kerk van Neline het heilig avondmaal op het programma stond. Ik vreesde dat de dominee mij zou afwijzen. Lid van de verkeerde club. In plaats daarvan maakte de dominee duidelijk dat ik van harte welkom was om het avondmaal in zijn schitterende Amersfoorste kerk – waar Neline en ik ook zijn getrouwd – te vieren. Zitten aan de avondmaalstafel was één van de rijkste ervaringen in mijn leven. Geen tweederangschristen in de kerkbank, maar drinkend van de avondmaalswijn. Op de eerste rang.

Tijdens het avondmaal gaf de dominee mij een knipoog. Zo’n dominee gun je iedere kerk. Evangelisch of hervormd.

Zo’n 13 jaar geleden waarschuwde PVV-leider Geert Wilders dat ons land overspoeld zou worden. Overspoeld door een ‘tsunami van moslims’. Die islamisering is in christelijke kring vaak hét gesprek van de dag. Ondertussen wordt de ‘tsunami van evangelische christenen’ doodgezwegen of verketterd.

‘Ga jij ook al naar die halleluja-gemeente waar iedereen gelooft dat ze gegarandeerd naar de hemel gaan?’ Die vraag kreeg ik meer dan 10 jaar geleden regelmatig naar mijn hoofd geslingerd. In reformatorische kring was doorgedrongen dat ik het evangelische gedachtegoed had ontdekt. En inmiddels ben ik niet meer de enige.

In Drachten is het geloof van duizenden christenen nieuw leven in geblazen dankzij de baptistengemeente Bethel. Orlando Bottenbley is door dat succes een BC’er (Bekende Christen) geworden. Ook de DoorBrekers zijn doorgebroken in de BibleBelt. Eerst in Barneveld en nu ook op vier andere plaatsen. Het nieuwste succesnummer is Mozaïek0318 in Veenendaal. Christenen hebben er gerust een autoritje van drie kwartier voor over om daar de Heer te loven en te prijzen.

Onlangs sprak ik met Menno Hanse. In zijn woonplaats Veenendaal ziet hij de gevolgen van deze evangelische tsunami. Tussen de dertig en zestig mensen waren de afgelopen jaren aangesloten bij de jeugdvereniging van de hervormde kerk die hij bezoekt. Het aantal jongeren dat is gebleven is op één hand te tellen. De meesten hebben in de evangelische beweging een nieuw thuis gevonden.

Het valt hem op dat in de traditionele kerken deze beweging wordt doodgezwegen of verketterd. Dat verbaast mij. Tijdens en na de Reformatie hebben christenen goud ontdekt waardoor de kerk in Nederland nieuw leven werd ingeblazen. In deze tijd ontdekt de evangelische beweging nieuw goud. Dominees en ouderlingen weigeren die goudmijn te bestuderen en stoppen de in refoland ontdekte schat het liefst onder de grond. Jammer!

Ergens begrijp ik deze dominees en ouderlingen wel. Als groepen jongeren je kerk verlaten en verderop wél aansluiting vinden, kan dat voelen als een mes in de rug. ‘Wij lezen toch uit dezelfde Bijbel en bidden tot dezelfde God?’ Dat klopt! Reden te meer om deze groep ex-refo’s niet als collaborateurs te beschouwen. Bovendien voorkomt de evangelische tsunami dat deze groep wordt meegesleurd door een échte ramp: de secularisatiegolf. Dan wordt die Bijbel nooit meer geopend. Tot in eeuwigheid.

Omdat in sommige reformatorische kerken de traditie heilig is verklaard wordt het comfort van ouderen – die niet zonder de gereformeerde traditie kunnen – verkozen boven de behoeften van veel jongeren. Wat zou het mooi zijn als de jeugd na een weekend springen en praisen de door hen ontdekte schat kunnen openen in hun traditionele kerk en niet gedesillusioneerd hoeven uit te wijken naar een hippe evangelische kerk.

Wie in een evangelische gemeente het paradijs denkt te ontdekken, zal echter snel teleurgesteld worden. Ook die kerk bevindt zich buiten het paradijs, ook al doen de goedlachse broeders en zusters en de vrolijke liederen anders vermoeden. Helaas verheffen sommige evangelische kerken zich boven de rest omdat hun kerk wél groeit. Sommigen kunnen het vervolgens niet laten om met dedain over de reformatorische gezindte te spreken. Maar Kees Kraayenoord heeft met Mozaïek0318 niet het kerkwiel opnieuw uitgevonden. Het is dezelfde kerk als de kerk der eeuwen, maar dan in een ander jasje.

Doodzwijgen of verketteren. Dat is in reformatorisch Veenendaal volgens Menno Hanse de primaire reactie op de komst van Kees en co. Dat kan beter! Het wordt tijd voor een goed gesprek. Een thema-avond voor mijn part. Laat Kees Kraayenoord in drie punten vertellen wat hij waardevol vindt aan de reformatorische kerkcultuur. En laat een refodominee uit Veenendaal vertellen wat hij heeft geleerd van de opkomst van de evangelische beweging. Eén ding is zeker, het zal veel onbegrip en misverstanden wegnemen.

Ik vind het prachtig als een evangelische kerk een stad tot bloei brengt, gelovigen wakker schudt en voor verbinding zorgt door een sterke, sociale gemeenschapscultuur. Ik vind het ook prachtig als ik een refodominee zie schitteren op een kansel met een theologisch doorwrochte preek die ook het lef heeft om tegen de tijdgeest in te gaan. Twee goudmijnen. Evangelisch én reformatorisch goud. Ik hoop dat de refogoudmijn de evangelische tsunami overleeft.

‘God, ik dank U dat ik niet zo ben als de andere mensen.’ Dit gebed zal je niet snel te horen krijgen. En toch denk ik dat dit gebed in hoofden van mensen vaker wordt gebeden dan gedacht. Dit gebed van een Farizeeër uit Lukas 18 ging vaak door mijn hoofd toen ik las over dominee J. M. D. de Heer, predikant binnen de Gereformeerde Gemeenten.

Als ik bij mijn schoonouders op bezoek ben, lees ik graag het Reformatorisch Dagblad. Vroeger deed ik dat ook toen ik als havoleerling studeerde bij een vriend. Regelmatig las ik artikelen van reformatorische dominees die niet blij zijn met de opkomst van de evangelische beweging. De opwekkingsliederen zijn te veel gebaseerd op gevoel en evangelische christenen zouden er te gemakkelijk vanuit gaan dat ze in de hemel komen. Soms had ook dominee De Heer weer eens iets over de evangelische beweging te melden. Dan had ik de neiging om de krant een paar uur later als wc-papier te gebruiken.

Het is altijd ongemakkelijk als ‘buitenstaanders’ kritiek uiten op de kerk die jijzelf bezoekt. De kritiek van dominee De Heer kwam nog harder binnen, omdat ik in een evangelische kerk tot geloof ben gekomen. Daar kwam de Bijbel voor het eerst tot leven. Kritiek op mijn kerk/beweging zag ik als kritiek op de HEER zelf. Alsof dominee De Heer mijn God weer opnieuw aan het kruis nagelde met zijn negatieve gebazel over evangelische gebruiken, liederen en kerken.

Sindsdien staat één ding voor mij vast: De Heer deugt niet en moet met pek en veren de kerk uitgejaagd worden. Ik was als de Farizeeër die het liefst met stenen naar zondaren zou gooien en het lef had om hardop uit te spreken: ‘God, ik dank U dat ik niet zo ben als die andere mensen [uit de GerGem, red.].’ Het was maar goed dat ik niet in Middelburg woonde. Dan stond ik hem met een mand rotte tomaten bij zijn pastorie op te wachten en kreeg hij ervan langs als hij naar buiten zou komen. De dominee zou dan voor het eerst met een rode stropdas de kansel betreden.

Het gevolg was dat ik de mensen die zijn kerk bezochten jarenlang niet serieus nam. Op zondagochtend zag ik ze regelmatig in grote aantallen naar de kerk lopen. Met dedain keek ik op ze neer. Op weg naar de ware kerk. Opwekkingsliederen zingend.

Aan die houding ging een aantal grote fouten vooraf. Ik verdiepte mij nooit inhoudelijk in de kritiek van dominee De Heer. Iemand demoniseren is immers gemakkelijker. Ook benaderde ik hem nooit voor een interview. Als redacteur van CIP.nl had ik dat op z’n minst kunnen proberen. Dan zou ik hem in de ogen kunnen kijken en mijn kritische vragen kunnen stellen. Mijn collega Patrick Simons deed dit onlangs wel, en met succes. In meerdere artikelen gaat De Heer voor onze website zijn kritiek beargumenteren. Tot mijn grote schrik ben ik het op sommige punten zelfs met hem eens.

Onlangs vroeg ik mij in een column af waarom christenen zich zo gemakkelijk op de kast laten jagen als iemand kritiek uit. Het is gewoon een teken van onvolwassen gedrag. Denk maar eens hoe pubers reageren als één van de ouders wijst op hun gedrag. Daarnaast helpt een vijandbeeld om jezelf of je eigen kerk op een voetstuk te zetten. Door dat vijandbeeld uit te vergroten denk je duidelijk te maken dat jij wél weet wie God is en die ander niet. Een handige tactiek is om negatieve ervaringen uit die andere kerken uit te vergroten en jezelf op de borst te kloppen met die prachtige godservaringen uit je eigen kerk.

Misschien is het marketingtechnisch heel slim om zo je eigen kerk te promoten. Maar christelijk is het niet. Het is hoogmoedig. Het laat zien dat wij mensen in zonde zijn ontvangen en geboren, zou dominee De Heer zeggen. Daarom zeg ik vandaag ‘sorry’ tegen De Heer. Hij is niet de vijand. Hij is een broeder. De Heer is een broeder in de HEER.

Bijna een jaar geleden leefde de wereld toe naar het WK voetbal. Normaal gesproken zou overal het Oranjegevoel tot leven komen. Vorig jaar even niet, want Nederland deed niet mee…

Toen duidelijk werd dat het Nederlands elftal niet mee zou doen, haalde ik mijn schouders op. We waren niet goed genoeg. En ik zou vast en zeker van andere landen kunnen genieten. Maar tijdens het WK miste ik het Oranjegevoel enorm. De oranje vlaggen in de straat. Samen juichen en balen met vrienden en familie. Het wij-gevoel dat er alleen is als Oranje speelt en als er een aanslag wordt gepleegd.

Een deel van ons land was wél in een WK-stemming. Hier in de Utrechtse wijk waren het vooral Marokkanen. Zij hadden zich wel geplaatst. Dat gold ook voor Iran. Omdat het land sinds 1979 een islamitische staat is, telt ons land inmiddels veel Iraanse vluchtelingen die de islam afwijzen. Een deel van die Iraniërs komt op zondag naar onze kerk. Een Iraniër nodigde de kerk uit om de komende week in een buurtcentrum – tijdelijk omgetoverd in een Iraans café – de wedstrijd Iran-Spanje te kijken.

‘Leuk!,’ dacht ik toen nog. Hunkerend naar dat Oranjegevoel zag ik het helemaal voor me. Negentig minuten lang Iraniër zijn, met hen meeleven en als het even kan meejuichen.

Ik weet nog goed dat ik ergens in Utrecht op zoek ging naar die ‘Iraanse kroeg’ vol gezelligheid. Het was even zoeken. Omdat de wedstrijd al was begonnen zat iedereen binnen. Lang leve Google Maps! Stilletjes hing ik mijn jas op aan de kapstok. Zenuwachtig waren alle Iraanse ogen gefocust op het beeldscherm. Mijn komst werd duidelijk niet opgemerkt.

Tijdens de wedstrijd stelde ik mij voor aan mijn Iraanse buren. Ik vroeg of ze zenuwachtig waren en of ze dachten dat Iran kans zou maken om te winnen. Het ijs werd niet gebroken… Er zat niets anders op dan naar het beeldscherm kijken. Om mij heen werd in het Farsi de wedstrijd geanalyseerd.

De scheidsrechter floot. Het was rust. Ik zag een Nederlands meisje zitten. Eindelijk iemand om mee te praten. Ik ging naast haar zitten. Ze was die avond meegekomen om haar Iraanse vriend te steunen. Na de pauze ging alles op oude voet verder. In het Farsi werden alle emoties geuit. In het Farsi boden mensen elkaar een hapje en een drankje aan. In het Farsi werd verteld dat Iran best goed voetbalde.

Het eindsignaal klonk. Spanje won de wedstrijd met 0-1. Iran heeft het goed gedaan en had grote kansen op de gelijkmaker. Iedereen ging naar buiten om de nederlaag te verwerken en na te praten over de wedstrijd. In het Farsi. Ongemakkelijk keek ik naar links en naar rechts. Geen Nederlander te bekennen. Ik pakte mijn jas, sloop stilletjes weg en fietste weer naar huis.

Het is heel lang geleden dat ik mij vreemdeling voelde ik eigen land. Op de fiets dacht ik aan al die duizenden vluchtelingen die de taal niet spreken, maar wel Nederlander willen zijn. Ik dacht aan dat stel dat op zondag naar een nieuwe kerk gaat en door niemand wordt aangesproken. Vreemdeling zijn in je eigen land. Dat voelt minstens als een 0-1 nederlaag op het WK voetbal.

Wat is het leven toch heerlijk voorspelbaar. Raketaanvallen op Israël, Geert Wilders die moslims beledigt, Gordon die ruzie maakt met een andere Bekende Nederlander. Dit is allemaal een kwestie van tijd. Dat geldt ook voor evangelische christenen die zich op de kast laten jagen door kritiek van een reformatorische dominee.

Twee jaar geleden zorgde ds. M. Klaassen voor ophef in christelijk Nederland. In het Reformatorisch Dagblad uitte de hervormde predikant kritiek op de Pinksterconferentie Opwekking. Op sociale media brak een storm uit. Veel evangelische christenen haalden hard uit naar de refodominee uit Zeeland. Het viel mij op hoe weinig het over de inhoud van zijn betoog ging. Zijn gereformeerde kapsel en zwarte pak kregen er flink van langs. De evangelische woede-uitbarsting deed mij denken aan Petrus die vlak voorafgaand Jezus’ dood het oor van Malchus afhakte met zijn zwaard.

Dit keer is ds. J. M. D. de Heer aan de beurt. Ook deze dominee is actief in het reformatorische Zeeland en werd via Facebook digitaal gestenigd. Gelukkig is de kans dat een evangelische christen een psalm op hele noten zingt nog altijd groter dan dat ds. De Heer zelf actief wordt op Facebook…

Vorige week hield de dominee een lezing over opwekkingsmuziek. Dominee De Heer vindt het duidelijk geen goed idee als de HEER met deze muziek wordt aanbeden. In zijn kritiek ging de gereformeerde gemeente-predikant best ver. Hij raadt zijn kudde aan om kerken waar Opwekking wordt gezongen te mijden.

De kritiek van de dominee deed mij denken aan mijn interview met evangelist Jan van Dooijweert, lid van hetzelfde kerkverband als ds. De Heer. Als Jan het land ingaat, krijgt hij van tientallen mensen te horen dat ze de Gereformeerde Gemeenten hebben of gaan verlaten. De arrogante, niet-pastorale houding van dominees, de eenzijdige preken over zonde en gejammer over bijzaken als tv-gebruik en het dragen van leggings jaagt ‘gergemmers’ de kerk uit. Huiswerk voor ds. De Heer?

Maar alleen huiswerk meegeven aan de predikant mag niet het antwoord zijn. Als deze broeder ergens goed in is, is het in huiswerk maken. Hij heeft zelfs een proefschrift over de evangelische beweging geschreven. De beste man weet waarover hij praat. Bovendien duren lezingen van ‘gergemmers’ over het algemeen meer dan drie kwartier. Hij zal dus ook echt wel nuttige en leerzame dingen over opwekkingsmuziek hebben gezegd. Huiswerk voor evangelisch Nederland?

Eén van zijn terechte kritiekpunten is bijvoorbeeld dat het in evangelische kerken erg veel draait om emotie en beleving. De opwekkingsliederen zijn daar uitermate geschikt voor. Ik heb regelmatig problemen en schuldgevoelens ‘weggedanst’ en ‘weggeklapt’ terwijl de opwekkingsmuziek door de speakers schalde. Zelfs de evangelische spreker Teun van der Leer is het met De Heer eens. De evangelische worshipcultuur vindt hij eenzijdig en hij pleit voor meer psalmen zingen in evangelische kerken.

In heel veel opwekkingsliederen gaat het over hoe blij we mogen zijn dat Jezus leeft. Hij heeft de zonde en de dood verslagen. YES! Daarom is de opwekkingsbundel een gigantische aanwinst voor christelijk Nederland. Maar het leven doet heel vaak pijn en is oneerlijk. De psalmen belichten álle aspecten van het leven en zijn veel meer in balans. “Wat als je niet geneest of wat als de hemel van koper lijkt? De Psalmen nemen dit allemaal mee en reiken het je aan als instrumenten voor je geloofsleven,” aldus Teun van der Leer.

Ik zie dat veel evangelische christenen het niet aandurven om kritiek van reformatorische dominees eerlijk ter harte te nemen. Schieten uit de evangelische heup is veel gemakkelijker. Het zwarte pak van dominee De Heer en de refocultuur zijn dan geschikte stokken om er heerlijk op los te slaan. Deze mensen zijn ertoe in staat om de eerstvolgende zondag zonder blikken of blozen ‘Sta eens even op als je Jezus liefhebt’ te zingen. Het wordt tijd voor een nieuw opwekkingslied. ‘Sta eens even op als je dominee De Heer liefhebt’. Ik vrees dat de meeste evangelische christenen op hun stoel blijven zitten…

Er is iets opmerkelijks aan de hand in het kleurrijke christelijke Nederland. De tijd dat mensen blind achter de dominee aanliepen is voorbij. Gelukkig. Maar veel ‘schapen’ dreigen onze ‘herders’ met al hun kennis en ervaring buiten de deur te zetten. Hoe kan dat?

Als redacteur van CIP.nl heb ik inmiddels meer dan honderd dominees mogen interviewen. Eén ding weet ik zeker. Dominee zijn is niets voor mij. Het is ploeteren geblazen! Iedere week moeten er één of twee nieuwe preken gemaakt worden. En de lat ligt hoog. Dat is ook niet zo gek als mensen één of twee keer per week naar de kerk gaan. Als je gaat, dan wil je ook echt iets nieuws en verrassends horen.

Daarnaast voer je als dominee heel veel gesprekken. Vaak over koetjes en kalfjes. Maar daar blijft het niet bij. Er komen heel wat ‘moeilijke gevallen’ voorbij. Echtparen in een huwelijkscrisis. Verliefde stellen die gaan trouwen. Luizenmoeders en -vaders met opvoedingsproblemen. Klagende ouderen die de jeugd niet meer begrijpen of opzien tegen de dood. En wat dacht je van al die zoekers die heen en weer geslingerd worden en niet snappen wat er in dat ingewikkelde Bijbelgedeelte staat?

Kortom, wat zou het mooi zijn als er een opleiding gevolgd kan worden waarbij docenten leren hoe je hiermee omgaat. Toevallig heeft mijn vrouw zo’n opleiding gedaan in Apeldoorn. En nu is ze theoloog.

Ik durf dat bijna niet hardop te zeggen. Waarom?

Eerder dit jaar vertelde ik hierover. Twee christenen keken mij met gefronste wenkbrauwen aan. Theologie. Dat woord had ik niet uit moeten spreken. Theologie is een vies woord geworden in onze kringen. Hoe is het zover gekomen?

De opkomst en populariteit van Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet is geen toeval. Baudet is een meester in het framen en neerhalen van zijn politieke tegenstanders. De elite. Het partijkartel. Hij gruwt ervan. Het ‘volk’ vindt het heerlijk. Eindelijk iemand die heilige huisjes omvergooit. (Overigens is het wel opmerkelijk dat Baudet zich zelf ook enorm elitair gedraagt).

De christenen die gruwen van theologie hebben niks met de ‘elite’ die na zes jaar hersenen kraken afstudeert aan een universiteit in Apeldoorn of Kampen. Het volk heeft aan zijn eigen Bijbel genoeg. Om die dekselse theologen vervolgens in de hoek te zetten wordt een theoloog voortaan theo-LOOG genoemd. Ik zou bijna zeggen dat zelfs Freek de Jonge een betere grap kan verzinnen.

Terwijl theologen de Bijbel in de grondtalen Hebreeuws en Grieks bestuderen, heeft het ‘volk’ aan dominee Google en ouderling Wikipedia voldoende. Stel je je eens voor dat je op die wijze ook met je kapotte auto zou omgaan. De automonteur slaan we even over. Er is vast wel een buurman of familielid te vinden die Max Verstappen pas nog heeft zien rijden op tv.

Dat simplisme verbaast mij enorm. Je zou bijna vergeten dat de Bijbel niet één boek is, maar een verzameling van 66 verschillende boeken met verschillende stijlen. Poëzie, geschiedschrijving, profetie, brieven… Maar daar moeten we zogenaamd niet te ingewikkeld over doen. ‘Jezus houdt van je en wil je redden.’ Dat schijnt genoeg te zijn. Alsof je door een goudmijn loopt, één keer om je heen kijkt en het daarbij laat.

Rembrandt van Rijn met zijn prachtige schilderijen. Beatrice de Graaf met haar deskundige analyses over terreur. Johann Sebastian Bach met zijn schitterende muziek. Stuk voor stuk échte vakmensen die terecht veel credits ontvangen voor hun specialiteiten. Ons seculiere landje is gezegend met duizenden vakmensen die Bijbelteksten op vijf verschillende manieren kunnen interpreteren. Maar die mensen moeten terug hun hok in…

Snap jij het nog?

Er wordt de laatste tijd steeds meer met stemverheffing gesproken in huize Schipper. Eén keer per week is er 90 minuten lang sprake van een grafstemming. Het huwelijk tussen mij en mijn cluppie Excelsior staat onder grote druk.

Zo’n zes jaar gelden stapten Excelsior en ik in het huwelijksbootje. Toen kocht ik mijn eerste seizoenkaart. Zoals je wel vaker hoort, werden we aan elkaar gekoppeld. Mijn opa nam mij regelmatig mee naar Excelsior. Vanaf de eerste wedstrijd hadden we een klik. Ik besloot om steeds vaker te daten op Woudestein. En het was eigenlijk altijd een gezellige boel.

‘Huwen is trouwen, dus trouw zijn en trouw blijven. Een band die niet los kan. Dat geldt goede en kwade dagen, dat geldt rijkdom en armoede, dat geldt gezondheid en ziekte,’ meldt het klassieke huwelijksformulier. We hebben inmiddels heel wat goede dagen gehad. Ik denk met plezier terug aan plaatsing voor de halve finale van de KNVB-beker in 2015. Ook de 3-0 overwinning op Feyenoord in 2017 was een zeer ‘goede dag’.

Het huwelijksformulier heeft helemaal gelijk. Er zijn ook kwade dagen. Dit jaar zijn het er alleen wel erg veel. In maart en april speelde Excelsior in totaal negen wedstrijden. Eén keer sleepte Excelsior in de laatste minuut een gelijkspel uit het vuur. De andere acht wedstrijden werden allemaal verloren. Dieptepunt was de 1-2 nederlaag tegen NAC Breda, een club die het slechtste voetbal van Nederland speelt en helemaal onderaan staat.

Het valt de laatste tijd niet mee om met plezier naar Excelsior te gaan. Steeds vaker zoek ik redenen om tijdens de wedstrijd mijn zitplaats te verlaten. Ik sta liever bij de stroopwafelkraam dan langs het veld. Ook het aantal plaspauzes neemt steeds meer toe. Even geen zuchtende en klagende Excelsior-supporters om mij heen. Dan maar even naar mijn eigen gezeik luisteren.

Ik heb de indruk dat steeds meer Excelsior-supporters hun heil in een andere relatie zoeken. Niet ver van Woudestein staat De Kuip, waar buurman Feyenoord woont. Soms denk ik het wel eens. ‘Als ik nu voor Feyenoord zou zijn… kijk ik met veel meer plezier naar het spelletje.’ Iedere huwelijkscoach zou dan zeggen: ‘Doe dat nou niet. Het gras bij de buren is altijd groener.’

Weer denk ik aan die tekst uit het huwelijksformulier. ‘In goede én kwade dagen.’ En dus ga ik binnenkort tóch weer naar Woudestein. Met een rood-zwart sjaaltje om mijn nek en een Excelsior-petje op mijn hoofd. Met forse tegenzin. Mopperend op die trage verdediger die veel te vaak de bal verspeelt en die aanvaller die de bal in de Maas schiet in plaats van in het doel.

Gelukkig is er maar één huwelijk dat écht telt. En daar is van een crisis gelukkig geen sprake. Sterker nog, vandaag kwam ik thuis na een dag werken. Terwijl ik Neline een knuffel gaf, hoorde ik voetbalgeluiden op de achtergrond. Ze had alvast de wedstrijd van Excelsior opgezocht en de tv aangezet, zodat ik na een drukke werkdag meteen kon neerploffen. Wat een liefde. In goede én kwade dagen.

Volgend jaar telt Nederland weer eens zeventien miljoen bondscoaches. De kans is groot dat Oranje dan meedoet aan het EK voetbal. In iedere huiskamer heeft men dan een mening over het spel van het Nederlands elftal.

Soms lijkt er in de kerk een eeuwigdurend ‘kampioenschap’ gaande. Er zijn namelijk tal van hete hangijzers waarover christenen een verschillende mening hebben. Vaak is die mening niet relevant, maar soms kun je er als gelovige niet omheen. Een paar maanden geleden werd christelijk Nederland min of meer gedwongen om een mening over homoseksualiteit te hebben vanwege de Nashvilleverklaring. Dit keer zijn de christelijke gereformeerde christenen aan de beurt.

Vroeger was het de normaalste zaak van de wereld om een meningsverschil op een heel simpele manier op te lossen: een nieuwe kerk starten. Eén van die kerken is het kerkverband van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) dat in Nederland ongeveer 185 kerken en bijna 75.000 leden telt. In deze kerk is onlangs gedoe ontstaan omdat één van die 185 kerken het voor vrouwen mogelijk wil maken om aan de slag te gaan als ouderling en diaken. Volgens de tegenstanders gaat dit in tegen de landelijke afspraken.

Maar deze kwestie is echt niet zo simpel als het lijkt. Sinds de komst van Jezus zijn we niet meer met handen en voeten aan wetten en regels gebonden. Wie de Bijbel leest zal ontdekken dat christenen enorm veel vrijheid hebben in de wijze waarop zij hun geloof invullen. Nergens staat geschreven hoe je als christen zou moeten denken over homorelaties, Forum voor Democratie en wel of niet op zondag naar het voetbalstadion. Wel is het heel goed mogelijk om op grond van de Bijbel je mening te beargumenteren. Maar als je op basis daarvan medechristenen dwingt om ook die mening te aanvaarden, ga je lijnrecht tegen het denken van Jezus in.

In diezelfde Bijbel staan heel veel brieven van Paulus, een gezaghebbende man in de tijd dat de kerk op aarde is ontstaan. Hij geeft heel veel richtlijnen mee voor mensen die leidinggeven aan de kerk. Wie zijn brieven letterlijk leest, gelooft dat het niet is toegestaan dat vrouwen in de kerk leidinggevende functies op zich nemen. Maar er zijn ook heel veel christenen die deze teksten anders interpreteren of die rekening houden met de culturele context waarin de Bijbel is geschreven. Volgens hen zouden we de richtlijnen van Paulus niet één op één moeten overnemen. Ziedaar de voedingsbodem voor een kerkelijk conflict.

Officieel is het binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken niet toegestaan om een vrouw als ouderling of diaken aan te stellen. Maar veel kerken werken samen met kerken waarin dat wel mogelijk is (voor de fijnproevers: de Nederlands Gereformeerde Kerken en Gereformeerde Kerken vrijgemaakt). In Nieuwegein is zo’n samenwerkingskerk tot de conclusie gekomen dat het met het oog op de eenheid in die kerk beter is om het beleid aan te passen en vrouwen als ouderling en diaken toe te laten. Maar volgens ‘de afspraken’ is dat niet mogelijk. Kortom, er is een huwelijkscrisis gaande in één van de vele landelijke kerken in ons land. Ligt een volgende kerkscheuring op de loer?

Het probleem van de christelijke gereformeerden gaat eigenlijk over ons allemaal. De kerk waar ik iedere zondag naartoe ga bestaat uit heel veel verschillende mensen met allerlei meningen, ook over die vrouwenkwestie. En ik vind het prachtig om juist met christenen die heel anders denken het lied ‘Samen in de naam van Jezus’ te zingen of het ‘Onze Vader’ te bidden. De kerk is geen vriendengroep met mensen die op mij lijken met dezelfde mening als ik. Wel is de kerk een kleurrijke familie waar mensen met elkaar mogen botsen. Wie die ander uitkotst vanwege een meningsverschil heeft niet alleen een probleem met de ander, maar ook met de Heer Zelf.

In de kerk krijg ik vaak te horen dat ik de mensen om mij heen moet liefhebben. Ik heb een probleem. Het lukt mij niet! Ik erger mij met regelmaat groen en geel aan iemand die onze kerk bezoekt.

Drie jaar geleden zijn mijn vrouw en ik naar Utrecht verhuisd. Wat waren we blij met ons nieuwe plekje. Dat weet ik nog heel goed! Voordat we gingen verhuizen besloten we al te zoeken naar een kerk in de buurt. Het klinkt misschien heel gek, maar voor ons is aansluiting vinden bij een kerk bijna net zo belangrijk als ons eigen huis.

Hoe dat kan? Volgens de Bijbel, een boek waardoor christenen zich wereldwijd laten inspireren, vormen mensen die in Jezus geloven samen één grote familie. En dat is echt heel iets anders dan een voetbalclub. Er zijn veel overeenkomsten, maar één van de grootste verschillen is dat de kerk bedoeld is om samen het leven te delen. Samen eten, samen lachen en samen huilen. Zo ging het eraan toe in de eerste kerk die in de eerste eeuw ontstond.

Die plek hebben we gevonden en we zijn dolgelukkig met die kerk. We zijn onderdeel geworden van een nieuwe familie. We stellen ons huis wekelijks open, leven mee met mensen in nood en maken samen lol. Hét hoogtepunt is het jaarlijks kerkweekend. Met z’n alleen drie dagen lang spelletjes doen, de Bijbel lezen en op jolige muziek dansen. Het moment dat ik de polonaise inzette op de melodie van de Klompendans van Frans Baggerman zal ik niet meer vergeten!

Wie denkt dat een familie alleen bestaat uit mensen met wie je altijd op één lijn zit, heeft het mis. Christenen zijn net mensen. Iedereen heeft een eigen, unieke persoonlijkheid. We zijn allemaal op een andere manier in het leven gevormd. Dat heeft hele mooie kanten, want de veelkleurigheid van de kerk laat zien dat de boodschap van Jezus voor iedereen is bedoeld. Hij is niet alleen gekomen voor de Joden of de christelijk-gereformeerden. Wat fijn!

Maar die nieuwe familie heeft ook een keerzijde. Regelmatig word ik geconfronteerd met mensen met wie ik na twintig seconden ben uitgepraat. Dat is in een kerk als de onze best ingewikkeld. Voordat de kerkdienst begint ontbijten we samen. Dan is er de kans dat je naast of tegenover iemand komt te zitten met wie je geen klik hebt. Wat dat betreft is de kerk net een school of voetbalclub, zou je zeggen. Waar maak ik mij eigenlijk druk om?

Als je iemand probeert te ontwijken, wordt het knap ingewikkeld, kan ik je vertellen. Zeker als je je ergert aan iedere zin die die persoon uitspreekt. Dat betweterige toontje… Die totaal andere planeet waarop hij zich bevindt… Ik vind het doodvermoeiend!

Ik betrapte mij er pas zelfs op dat ik even in een juichstemming verkeerde. Waarom? De kerkganger was er deze keer niet. ‘Heerlijk! Wat een rust.’ Even later dacht ik aan een gebed dat ik de een paar dagen eerder heb uitgesproken. ‘Heer, dank U dat we met zoveel verschillende mensen één kerk mogen vormen. Dank U dat U ons aan elkaar hebt gegeven om met elkaar mee te leven.’ Kan ik daar eigenlijk wel ‘amen’ op zeggen als ik dat helemaal niet op die manier ervaar?

Het zou zomaar kunnen dat hij aanstaande zondag weer aan één van onze ontbijttafels in de kerk zit. Stiekem ga ik dan toch maar even aan een andere tafel zitten. Of is dit een zondige, onchristelijke gedachte?

Regelmatig heb ik de behoefte op mijn televisie of smartphone door het raam te gooien. Niet omdat mijn favoriete voetbalclub Excelsior bijna wekelijks verliest. Mijn woede heeft te maken met een doodvermoeiende strijd, meer dan 3.000 kilometer verderop.

Met een glas wijn in de hand en liedjes van André Hazes of Guus Meeuwis op de achtergrond, luid ik graag het weekend in. Het mag duidelijk zijn dat iedereen op een eigen manier een drukke werkweek laat bezinken. Ook in het Midden-Oosten. Sinds vorig jaar hebben rellende Palestijnen daar een eigen manier voor ontwikkeld. Met een zo groot mogelijke groep gaat men naar de Israëlische grens, die om veiligheidsredenen hermetisch is afgesloten. Vervolgens wordt met allerlei middelen geprobeerd om aandacht te trekken, zoals molotovcocktails, brandbommen en het verbranden van autobanden. En als het even kan wordt de grens bestormd.

Vorig jaar begonnen op 30 maart, deze week een jaar geleden, de zogenaamde Mars van Terugkeer-protesten. Veel Palestijnen, woonachtig in Gaza, zijn van mening dat zij recht hebben op een bestaan in Israël. Alles lijkt geoorloofd om daar aandacht voor te vragen. Zo zijn er brandende ballonnen en vliegers ingezet om honderden hectares landbouw- en bosgrond in Israël te verwoesten. Dieptepunt was het bloedbad in mei 2018. Meer dan 60 Palestijnen kwamen om het leven bij een demonstratie. Het mag duidelijk zijn dat van een vreedzame demonstratie geen sprake was. Om een nog groter bloedbad te voorkomen schoot Israël met scherp.

Ook Israël maakt fouten
Wie de Palestijnen een warm hart toedraagt, zal waarschijnlijk na de vorige alinea zijn afgehaakt, omdat ik te weinig oog zou hebben voor het Palestijnse leed en het harde beleid van Israël. Ik heb echter een bloedhekel aan eenzijdige berichtgeving en framing. Daarom heb ik namens CIP.nl voorganger Henk Fonteyn opgezocht. Henk ging meerdere keren naar de Palestijnse gebieden en ontdekte dat christenen vaak eenzijdig over Israël en de Palestijnen praten, politiek en theologisch. Dat ben ik met hem eens. Soms slaat Israël door in het verdedigen van het Joodse volk en dat gaat ten koste van Arabieren in de betwiste gebieden. In zijn boek geeft Henk een aantal concrete voorbeelden om dat te illustreren.

Leugens en halve waarheden
Maar niet alleen mensen die Israël een warm hart toedragen moeten beide kanten van het verhaal vertellen. ‘Vreedzame demonstratie’, ‘ongewapende burgers’ en ‘oorlogsmisdaden van Israël’. De Nederlandse media stonden rondom het bloedbad in Gaza vol van deze termen. Via Twitter las ik dat de ‘vreedzame’ demonstratie door terreurgroep Hamas is gekaapt en ‘vreedzame’ demonstranten werden opgeroepen om messen en vuurwapens mee te nemen naar de grens. Hamas betaalde families 100 dollar om deel te nemen aan de gewelddadigheden die tot doel hebben een invasie in Israël te creëren. Blijkbaar ging het er helemaal niet zo vreedzaam aan toe en had Israël alle reden om hard in te grijpen.

De meeste mensen in mijn omgeving weten niet dat na dat bloedbad in Gaza de gewelddadige rellen de rest van het jaar doorgingen. Daar is een logische verklaring voor. Nederlandse media maken vaak pas melding van gewelddadigheden als Israël reageert. Daardoor ontstaat de indruk dat Israël de boosdoener is. In stilte kan Hamas ondertussen raketten het land binnensmokkelen via terreurvrienden uit Iran en via Hezbollah, worden er terreurtunnels gegraven en raketten afgeschoten die gelukkig vaak door Israëlisch afweergeschut uit de lucht worden geschoten of in open veld terechtkomen. Als de Nederlander vervolgens in de krant leest dat Israël ‘bepaalde doelen’ in Gaza bestookt, ontstaat het idee dat Hamas slechts een tolerante korfbalvereniging is die lijdt onder de ‘Israëlische bezetting’.

Dromen van dode Joden
De vijandigheden richting Israël stapelen zich ondertussen steeds meer op. Niet alleen Hamas, maar ook de Libanese terreurgroep Hezbollah droomt van de vernietiging van Israël en zoveel mogelijk dode Joden. “We zijn klaar om de zionistische vijand te bestrijden. De oorlog zal komen en wij bereiden ons daarop voor,” zei Hezbollah-leider Hassan Sayyed Nasrallah onlangs. De Iraanse generaal Aziz Nasirzadeh gooit er met alle plezier een schepje bovenop. “We zijn klaar voor de beslissende oorlog die tot de verdwijning van Israël zal leiden.”

Iedere keer wanneer ik dit soort idiote uitspraken lees, vraag ik mij af wat ze bij de NOS zouden doen als de Israëlische regering zou beweren dat Iran of Libanon in de zee moet verdwijnen. Zou het NOS-journaal er dan wel over berichten? Deze week was het opnieuw raak. Vanuit Gaza werd een raket op Israël afgevuurd – volgens Hamas ‘per ongeluk’ – waarbij zeven mensen gewond raakten. Op mijn smartphone las ik hoe theoloog Janneke Stegeman er in slaagde om deze walgelijke terreurdaad om te draaien door een middelvinger naar Israël op te steken. Het zou allemaal de schuld van Israël zijn.

Mijn klomp brak. Mijn broek zakte af. En wéér stond ik op het punt om mijn smartphone door het raam te gooien. Waarom moet Israël kapot?